Roztocze znajduje się w strefie zazębiania się obszaru występowania czarnoziemów z terenami o przewadze gleb brunatnych i bielicowych. Garb Roztocza budują skały górnokredowe piętra kampanu i mastrychtu, pod względem litologicznym są to opoki i opoki margliste, a w części płd. gezy. Utwory trzeciorzędowe reprezentują wapienie detryczne, litoamniowe i rafowe, oraz – głównie w dolinach – piaski i piaskowce. Ponad wierzchowiny wznoszą się wzgórza o charakterze ostańcowym. Zbudowane są one z kamieni mioceńskich, bardziej odpornych na wietrzenie od innych roztoczańskich skał. Natomiast spłaszczenia wierzchowinowe to pozostałości dawnej równiny, wydźwigniętej w trzeciorzędzie w górę, rozciętej obecnie malowniczymi dolinami.

Szerokość roztoczańskiego wału wynosi od kilkunastu do około 25 km, a długość 180 km, z czego w obecnych granicach Polski znajduje się 110 km. Od płn. z Roztoczem graniczy Wyżyna Lubelska, głównie na obszarze jej części zwanej Padołem Zamojskim. Od płd. Kotlina Sandomierska, prawie w całości w jej części zwanej Równiną Biłgorajską (Puszczańską, stanowi ją kompleks leśny Puszczy Solskiej). Od wsch. Roztocze ogranicza Grzęda Sokalska (część Wyżyny Wołyńskiej), a także Równina Bełska (część Kotliny Pobuża, zwanej też Małym Polesiem).